گروه زمین شناسی

زمین‌شناسی علمی است که در مفهوم عام خود شناخت کلیه پدیده‌های زمین را در بر می‌گیرد. در این علم، منشأ و تاریخ پیدایش و تحول زمین، ساختار و مواد سازنده آن، منابع معدنی موجود در زمین )فلزی و غیرفلزی، هیدروکربوری و آب( و کلیه فرایندهای طبیعی آن نظیر زلزله، آتشفشان، سیل و سونامی، رانش زمین، آلودگی‌های زیست محیطی و تغییرات اقلیمی مورد بررسی قرار می‌گیرد. بنابراین، زمین‌شناسی به طور تخصصی با علوم و فناوری روز رشته‌های مختلفی سروکار دارد که هر یک در جهتی خاص به کاوش زمین و فرایندهای آن می‌پردازند. آموزش و پژوهش در علوم زمین سبب افزایش علم و آگاهی ما از تاریخ زمین، مواد تشکیل دهنده و کارکرد آن به عنوان یک سیاره زنده می‌شود. پی‌بردن به تاریخ زمین موضوع پژوهش‌های مهم و پرشماری است که در مراکز پژوهشی فضایی )عمدتاً با محوریت اخترشناسان، سنگ‌شناسان و زمین‌شیمیدانان( صورت می‌گیرد و به ارائه نظریه‌های مختلف درباره تشکیل جهان منجر می‌گردد. 

دوره کارشناسی زمین‌شناسی

مواد سازنده زمین، علاوه بر آنکه ساختگاه زیست بشر را فراهم می‌آورند، تمام نیازهای بقا و رشد وی را نیز فراهم می‌سازند. علوم زمین با شناخت ویژگی‌ها و بررسی نحوه تشکیل این مواد، راه‌کارهای اکتشاف، استخراج، فراوری و کاربردهای این مواد را برای تأمین رفاه، آسایش و پیشرفت بشر فراهم می‌نماید. خوشبختانه، کشور ما در زمره چند کشور اول جهان از نظر منابع معدنی )بیش از 64 نوع ماده معدنی) و سوخت‌های فسیلی )نفت، گاز و زغال سنگ (است. بهره برداری بهینه از ظرفیت‌های شناخته شده و شناسایی منابع جدید آنها، نیازمند توسعه و تعمیق دانش علوم زمین است. زمین به عنوان تنها سیاره زنده و پویا در سامانه خورشیدی، همانند ماشینی عظیم و غول پیکر عمل می‌کند.  شناخت نحوه کارکرد و ارزیابی اثرات عملکرد این اَبَرماشین، در حوزه شناخت فرایندهای طبیعی )سیل، زلزله، رانش زمین، آتشفشان، ریزگردها و تغییر اقلیم(، پیش‌بینی و ارزیابی اثرات این فرایندها در جهت ایمنی پروژه های مهندسی و حفظ محیط زیست )به‌ویژه منابع آب و آلودگی هوا، آب و خاک(، همگی جزئی از قلمرو گسترده علوم زمین می‌باشند. بنابراین، زمین گنجینه مواد و علوم زمین، گنجینه علوم بشری است. بی‌شک، بخش اصلی و اساسی مسیر پیشرفت علم و توسعه پایدار جهان در جهت تأمین رفاه بشر از مسیر علوم زمین می‌گذرد. از این‌رو، علم زمین‌شناسی نقشی اساسی در زمینه فعالیت‌های کشاورزی، اکتشاف، استخراج و فراوری مواد معدنی، اکتشاف و استخراج نفت، گاز و زغال‌سنگ، منابع آب، محیط زیست، پروژه‌های عمرانی و مطالعه و پیشگیری از بلایا و سوانح طبیعی دارد.

گرایش‌های کارشناسی ارشد زمین‌شناسی


پترولوژی

واژه پترولوژی (Petrology) به معنی سنگ‌شناسی است. پترولوژی یا علم مطالعه سنگ‌ها، بخشی از علم زمین‌شناسی است که در آن به نحوه تشکیل، توصیف و رده‌بندی و بررسی تحولات فیزیکوشیمیایی سنگ‌های آذرین و دگرگونی می‌پردازد. محدوده این علم، منحصر به پوسته و گوشته بالایی است اما نمونه‌های شهاب‌سنگ نیز در این علم واکاوی می‌شوند. علم پترولوژی، صرف‌نظر از شناخت حوادث و فرآیندهای مؤثر در تشکیل و تکامل زمین، نتایج کاربردی مؤثری نیز در پی دارد. در این رابطه می‌توان به شناخت نحوه تشکیل ذخایر معدنی اشاره کرد که رابطه مستقیم با فعالیت‌های ماگمائی و حوادث دگرگونی دارند. 
 

زمین‌شناسی اقتصادی

زمین‌شناسی اقتصادی شاخه‌ای از علم زمین‌شناسی است که پیرامون تشکیل مواد معدنی، زمین‌شیمی، ویژگی‌های بافتی و ساختی، عوامل کنترل کننده پراکندگی مواد معدنی، توجیه فنی  و اقتصادی آنها و رده‌بندی زایشی مواد معدنی بحث می‌کند. در رسیدن به این اهداف، انواع روش‌های تجزیه مواد معدنی، روش‌های ژئوفیزیکی، زمین‌شناسی و فرآوری مواد صورت می‌گیرد. بر اهل فن پوشیده نیست که شناسایی و بهره‌برداری ذخایر معدنی در توسعه و استقلال همه جانبه و پایدار کشور تأثیرات بنیادی دارند.


زمین‌شناسی تکتونیک

زمین‌شناسی تکتونیک گرایشی از علوم زمین است که به مطالعه فرآیندهای دگرریختی و ساختارهای موجود در پوسته جامد زمین از مقیاس میکروسکپی تا مقیاس جهانی می‌پردازد. این شاخه از علوم زمین، عمدتا درباره شکل هندسی ساختارهای مختلف زمین، مانند چین‌ها، گسل‌ها، درزه‌ها، برگوارگی‌ها، خط‌وارگی‌ها، پهنه‌های برشی و دیاپیرها و سازوکار تشکیل دهنده آنها بحث می‌کند. رویداد بزرگ مقیاس مورد مطالعه، همگرایی ورق‌های لیتوسفری و فرآیندهای دگرریختی شکنا و شکل‌پذیر، حوضه‌های رسوبی همزمان با تکتونیک و ماگماتیسم و فرآیندهای کانه‌زایی مرتبط با آن است. زمين شناسي تکتونیک در بين ساير علوم زمين‌شناسی، موقعيت خاصي را داراست و آگاهي به نوع ساختمان‌ها و تکتونیک منطقه، در تمامی مطالعات زمین شناسی امری ضروری است. 
محسن نصرآبادی
مدیر گروه زمین شناسی
 دانشکده علوم پایه، طبقه اول، راهرو اصلی، اتاق 660
تلفن 1360 3390 (028) 
nasrabady@sci.ikiu.ac.ir 
فتانه عابدی گرمجانی
کارشناس گروه زمین شناسی
دانشکده علوم پایه، مجتمع آزمایشگاهی علوم پایه (حیاط غربی)، پلاک 713، آزمایشگاه زمین‌شناسی مهندسی
تلفن 1364 3390 (028)